Mbʌk Anyan-idaha

Have you read this Ibibio novel written by Elder Michael T. Udonkwak? It is a captivating story, which tells the story of Isim Asabo, the ruler of Ikod Mkpeta Idian, before Christianity.


Here is the Foreword, by Prof. Eno-Abasi Urua.

EBEM-ISO IKO
Mbʌk Anyan-idaha odo ñwed Ete Michael Udọñkwak awette ke usem Ibibio. Ñwed emi odo ata inem inem ñwed abañake obio akereke Ikọd Mkpeta Idiañ, ọbọọñ obio odo, mme ñkanñkʌk  obio odo ye mme ñkpọ se ikikaa iso ke obio dian ye mme ukpuuñọ ñkpọ akedʌkkọ obio odo oto ke edidad ufa edu ukpono Abasi, ufa edu ukara ye ufa edu ukpeeb ñkpọ ndidʌk obio Ikọd Mkpeta Idiañ. Ete Udọñkwak awed ñwed ami ke inem inem usʌñ. Ñwed Mbʌk Anyan-idaha anie ikpehe usʌkkeed, ubaak ikpehe edumək, ubaak edunyọñ.
Ke  mbʌk ami, Ete Udọñkwak aben usem Ibibio anam enye odo inem inem. Imikịd daña enye adad mbenñwọd ñkpọ, nte mme ikọ anamma owo anie se etañ ebaña ke iwuod, mme nsio nsio ikọ ndubiotto, mbiarañkọm, mben ndomo ñkpọ, nọ Mbʌk Anyan-idaha anekke anie ndu. Imikịd ñko ke Mbʌk Anya-idaha Ete Udọñkwak aben daña esem usem Ibibio ke nsio nsio isọñ Ibibio asịn ke edinam, ñkpọ nte ‘ibọọñ’ ubaak owo ebo ‘mbọọñ’; odo anekke akedʌk daña Ibibio esibo ete “kwa idʌñ kwa uyo inuen”. Mbʌk Anyan-idaha aben mme nsio nsio ọbʌkatiip mbʌk ntañ mme ñke Ibibio aben asịn ke mbʌk emi, odo anam enye aneenekke anem se ekood. Sia Ete Udọñkwak abʌkkọ mbʌk abaña edu uwem ye ukpuuñọ ñkpọ ke obio Ikọd Mkpeta Idiañ, enye ifreke ediwọd ñnyịn daña uwem aba ke ọyọhọ ọyọhọ, idod mme inem, idaara mme mfʌhọ, ndoppo ndoppo ñkpọ ye mfefere mfefere ñkpọ imam.
Ete Udọñkwak aben mme nsio nsio edu unañña ñkpọ ke isọñ Ibibio, mme ñkpọ se ikesiba ke isọñ Ibibio ọdọk nte owo ọdọk aya asịn ke mbʌk emi nọ asʌk anem se owo okood. Mme nsio nsio ñkpọ ñyọọ ke isọñ obio ye ke esịd ufọkñwed odo ñkpọ se inọ owo imam ata eti eti; ikweñeke ke odo, daña mme owo ekekịd enyʌñ edad ufa edu ukara ye ufa edu ukpono Abasi, edoñño ñkpọ se inam mbʌk odo odoppo. Ndusʌk ikọ se Ete Udọñkwak akama awed mbʌk ami ibaaha aba ke usem Ibibio mfịn emi, ñkpọ nte, okpoyoom. Ete Udọñkwak odo ata ọbʌk mbʌk – se daña enye akan ayaak ñnyịn asịn ke mmʌmntem, tutu enye atịmme adikiyịd idʌk nte akaan mbʌk aketre, kpa ukem ukem nte udʌk utuekpe.
Mmenịm ke akpanikọ nte ke ñwed ntom ayaanam ntәkeyịn ñnyịn emaana ediọñọ mme ñkpọ se ikesiba ke eyio esed, emaana edemme ima enọ usem Ibibio. Ñkpoon owo ñko emaekood ñwed emi eyaemaana eketoiyo daña ñkpọ ekesibono ke ini esed. Ñwed ami ayaamaana anam mme owo etoiyo ntak ekeseehe enañña ubaak ñkpọ ke ini edem; mbon se mmiikidiọñọke enyʌñ edad ufañ odo ediọñọ.
Mmenekke ñkọọm Ete Michael Udọñkwak ke enye ediwa idem ñwed ñwed ntom, akpanakpan ke idaha ini mbon Ibibio eyemmeyem mme utọ ñwed ntom se ekama ekpeeb ntәkeyịn usem Ibibio ke mme nsio nsio idaha ufọkñwed, tọọñọ ke praimari, sekọndri, tutu akesịm ufọkñwed ntaifiọk. Ñko, ñwed ami ayaasʌk anwam mbon mfen eniehe ima ye udọñ edikpeeb usem Ibibio, ke Naiyiria mme ke mme idịd mfen, edinie ñkpọ se ekama enam ntodo.
Mbʌk Anyan-idaha odo akpan ñkpọ se ekama enam utom udịppe idaha usem Ibibio ke ukañ ñnyin. Ñwed ntom ayaasịn mbon mfen nduduai ke idem ediyem ediwed ñwed ke usem Ibibio; odo ayaanam ñkpọ utom usem Ibibio anekke ọtọd.

Mma Prọfesọ Enọ-Abasi Urua
Ata akpeeb ñwed ke Ufọkñwed Ntaifiọk Uyo